SURAT KI FATHER

Dear Father, Gusto ko po sundan su hapot ko kan nakaaging semana. Pano an pagtukdo sa mga aki asin jovenes kan inaapod na GRIT? Pano tutukdoan an mga jovenes asin mga kaakian na dai magsuko tulos tanganing mag-pursigue kan sa saindang mga kamawotan asin pangitorogan? Minagalang, Connie Dear Connie, Iyo man iyan an saro sa mayor na hapot kan kagsurat kan librong GRIT, na si Angela-Lee Duckworth. An sabi niya -dai niya aram kun paano an pagtukdo nin GRIT. Alagad nahiling niya na igua nin saro man na pag-adal (research) na igua nin relasyon sa saiyang pinag-adalan. Ini iyo an inaapod na ‘Growth Mindset’ ni Dr. Carol Dweck kan Stanford University. (Mindset: the New Psychology of Success, Ballantine Books, New York, 2016) Saiyang pinagkumpara an inaapod niyang ‘Fixed Mindset’ asin ‘Growth Mindset’. Susog ki Dr. Dweck, an ‘Fixed Mindset’ iyo an patubod, paghona o kaisipan na an kakayahan na makanood dai na nagbabago (that one’s ability for learning is fixed). Kun halimbawa sa poon maluya an IQ, sagkod sa paggurang, maluya pa guiraray an IQ. Kun an sarong tawo matibay, sagkod sa paggurang matibay siya. Ini man nagtutulod sa iba na mag-isip na dapat dai siya mapasala; na kun matibay siya, dapat dai siya madaog; na mayo dapat nin ‘failure’. Sa kabaliktaran, an ‘Growth Mindset’ iyo an pagtubod, paghona o kaisipan na an kakayahan sa pakanood bakong ‘fixed’ -puede ining magtalubo; an kakayahan puedeng maghiwas pa. Halimbawa kun sa pagka-aki an IQ maluya, alagad sa padagos na pag-adal asin paghingowa tuminaas an IQ. Ining ‘Growth Mindset’pagtubod na puedeng makanood nin bagong kakayahan (skill) asin puedeng pang mag-orog an kakayahan na ini kun talagang pagtitiyagaan asin tutukan ini. Boot sabihon kaini, an sarong pagbagsak bako an katapusan kan gabos. Kun kaya an ‘Growth Mindset’ sarong atitud kun saen yaon an padagos an pagbuhat asin pagpoon guiraray kun nagkaka-igua nin ‘failure’. An arog kaining paghiling, pagtubod asin atitud, nagtutukdo sato na dai paghusgahan tulos an sarong tawo sa sarong ‘failure’; asin da mag-‘label’ nin mga tawo. Sa libro ni Dr. Dweck dakul siyang halimbawa nin mga tawo na sa poon o sa amay na edad garo mayo nin mga talento. Alagad huli sa paghingowa, nagin mga eksperto sa saindang linya. Ang mga halimbawa si Michael Jordan na pirang beses na-reject sa basketball team. Si Babe Ruth na an hawak garo bakong pang-baseball player. Dagdag pa niya, an sarong tawong may ‘Growth Mindset’ an paghiling niya an ‘failure’ bakong permanenteng kondisyon. Na an ‘failure’, pagkadaog o pagbagsak, oportunidad tanganing magtalubo asin magin mas marahay. Kun siring, bilang pagsimbag sa saimong hapot: sarong paagi tanganing an mga aki, jovenes, maski mga gurang -iyo na tokdoan sinda asin masabotan an ‘Growth Mindset’. An pag-adal ni Dr. Dweck nagsusuporta sa mga katotoohan na aram na niato, halimbawa, kun ginigibo ta an dapat niatong gibohon sinceramente asin sa matanos na paagi, na igua nin tunay na pagmawot –mabunga an satong mga kapagalan. Sa libro ni Dr. Dweck, dakul na ‘case studies’ o halimbawa nin mga tawong nag-triumfo huli ta sinda igua nin ‘Growth Mindset.’ Totoo man na igua nin mga tawong may talento, may kakayahan alagad an paghona ninda kumpleto [na] sinda o sinda na an matibay, dakul sa mga ini dai na nagtalubo; nalunod sa saindang ‘frustration’. An iba, huli ta sa paghona ninda aram na ninda an gabos, dai na nakakanood pa. An resulta: pagrurô. Kun satuyang hilngon na marhay, dakul pang mga ‘potentials’ an lambang saro. Asin dakul man an mga posibilidad nin padagos na pagtalubo. Totoo baga an kasabihan: ‘kun may tinanom, may aanihon. Asin kun ano an itinanom, iyo man an aanihon.’ Dakul naghohona na an ‘success’ dakulang porsyento an ‘inspiration’. Alagad an mga tawong successful, minasabi, ‘99% perspiration and 1% inspiration’. Totoo, asin kumbinsido ako na an ‘inspiration’ minaabot sa tahaw kan paghingowa, paglapigot asin dai pagsuko. Kaidto, kun maluya ka, an hiling saimo –sagkod sa paggurang mo maluya ka. Ngonian sinasabi ta, puedeng maluya ka pa ngonian, alagad maghingowa asin magmahigos ka –matalubo ka. Ata ngani puede mo pang malampasan an iba sa sa paghona mo iyo na an marahay. An mga bunga kan mga pag-adal na ini mapakinabangan lugod niato orog na sa sarong pagmawot na iangat an buhay kan satong sadiri, familia, pagtaraed, asin kan satong banwaan. Minagalang, Father