AI - Artipisyalna Dunong

“MAABOT AN PANAHON na dae ta na kaipuhan an mga doctor.”

“Maabot an panahon na kun may namamati ka, ma laog ka lang sa sarong garo vendo machine. Ma pindot ka lang nin sarong butones asin ma-aaraman mo na kun ano an hilang mo. Maluwas man dyan sa makinang iyan an bulong para saimo.”

Iyo ini si ulay-ulay mi kan sarong doctor mga limang dekada nang naka agi. Nagigiromduman ko pang marhay ining ulay-ulay mi ni Dr. Tony Zantua na taga Naga. An paghuna ko kaidto nagsusuba lang siya. Pero sa mga nangyayari ngunian, may dakulang posibilidad na pwede ini mangyari.

“TANO TA DAE mo adalan an Chat GPT imbes na mag para isip ka sa pag surat mo?” An hapot sako kan si amigo ko na si Raymond.

“Anong Chat GPT?” An hapot ko man saiya.

Si Raymond sarong asensadong negosyanteng taga Naga. Dakul siyang aram sa mga teknolohiya manungod sa mga computer. Segun saiya sabihon mo lang sa dikit na tataramon kung ano an gusto mong temang isurat, susuraton na ini kan computer para saimo. Kairiba na igdi sa susuraton kan programang ini gabos na detalyes kan tema mo. Nakaka ngalas pero nangyayari na.

Iyo ini si orosipon mi na Raymond saka ni Alenn na sarong abogadong taga Naga. Si Alenn saro man na para surat. Nangyari ining urulay mi mga sarong taon nang naka agi. Pig eksplika ni Raymond na an Chat GPT sarong programa sa computer na makaka tabang sa pag surat mi ni Alenn.

Dae na kami nagka hirilingan otro na Raymond ta siribot sinda sa mga trabaho ninda. Natubod ako na mas magayon an pagsurat kun dae ako mag asa sa makina o computer. Pero ngunian kadakul nang mga corporasyon asin mga tawo an nag gagamit kaining programang ini lalo na itong mga nasa opisina na nag gigibo nin mga presentasyon para sa mga proyekto ninda.

Ining Chat GPT saro sanang parte kan pig-aapod na AI o “Artificial Intelligence”. Kadakul nang mga siyentipiko an nakaka gibo na nin mga programa sa computer asin sa mga makina na nag aarog sa kadunungan nin tawo. Pamilyar siguro kamo sa “Alexa” na sarong sadit na makinang nakaka simbag sa mga hapot nindo. Sarong sadit na ehemplo lang ini kan AI.

Sa madaling pag taram, nakaka gibo na ngunian nin mga robot, makina, saka mga computer na nag-aarog sa mga ginigibo kan tawo. May mga robot nang nag luluto asin nagtatabang sa pag linig kan harong. May mga robot saka mga drone na ginagamit kan mga soldados sa gera. May mga makina o robot na pwede mag kawat saimo nin chess o dama. Igwa na nganing mga robot na ginibo na magin kaiba kan mga nag hahanap nin nobyo o nobya. Bako pang gabos na bagay an sakop kaini pero marikason asin mayong limitasyon an pag asenso asin pag dakula kan AI. Dae ta aram kun sain ini ma pundo.

Sa arog kaining panahon, kaipuhan magin pamilyar kita sa AI. Intindihun ta ini. Mag basa kita manungod sa AI. Pag adalan ta ini kun may panahon kita. Mag hapot kita sa mga tawong may aram sa AI. May kaaraman man kita manungod sa mga iPhone, Facebook, Google, Alexa, asin ibang mga programa.

An AI pwedeng gamiton sa maraot o marhay. Mag likay lang kita na dae makua an satuyang mga personal na data lalo na si mga personal na data kan satuyang mga aki asin pamilya.

Magin preparado kita sa maabot na mga panahon. Mag pangadye kita asin gibohon ta an gabos nganing mapasiring sa karahayan an gibo kan AI.

Maabot an panahon na mabubulong kan AI an gabos na hilang kan tawo asin mga hayop. Kairiba na igdi an pag resolbar sa iba-ibang problema kan mga tawo sa kinaban. Siring baga kan pag asikaso sa agrikultura, mga eksaktong amay na pag hula kun nuarin ma linog, nuarin ma toga an Mayon saka ibang bulkan, nuarin ma tornado, asin iba pa.

Sige sana an pagdakula asin pagrikas kan teknoloheyang ini. Pwedeng magin mas madunong pa sa tawo an AI. Pero maski arog kaini, dakula an diperensya kan tawo sa AI. An tawo may espiritu. May kalag an tawo asin may destinasyon pagka tapos kan buhay niya digdi sa kinaban..

Dae kita matakot o magin ignorante. An pinaka importante dae ta lingawan na an teknolohiyang AI gibo lang kan tawo. An tawo asin siyensya ginibo kan nasa pinaka itaas kan gabos – an satuyang Kagurangnan.