Malipot o Mainit?

“Tano daw ta kadaklan kan mga cowboy pirmi naka mahibog na jacket maski grabe an saldang?” An pirming hapot ko sa sadiri kan aki pa ako.

Dae ako mapamugtak kaidto sa mga Amerikanong pelikulang cowboy na nadadalan ko.

“Init-init na kan mga sulot ninda.” An komentario man kan mga kairiba ko.

Pagka tapos nin pirang dekada, namatean ko na kun tano ta arog kayan. Naka istar na ako igdi sa parte kan Amerika na may winter o panahon nin tag-lipot.

Winter ngunian sa Amerika. Grabi si lipot kan mga naka aging aldaw. An temperatura nagkakawat sa mga -12 C. Nag uran man nin yelo (snow) kasubangi.

Ngunian na aldaw na nagsusurat ako, mga - 6 C an temperatura sa luwas maski na makusug asin maliwanagon an saldang. Dae ngani natutunaw an yelo sa palibot kan mga harong maski makusog an liwanag kan saldang.

“Kaya palan pirmi naka jacket na mahihibog an mga cowboy ta arog kaini an temperatura maski masaldangun na marhay.” An ngirit ko sa sadiri.

Kan yaon pa ako sa Pilipinas dae ko maisip kun pano ako makakatios sa lipot kan pig aapod na winter. Sa paghiling ko an tawo natutuod na lang sa kamugtakan kan panahon sa kahaluyan kan pag istar ninda sa sarong lugar. Sarong ehemplo kaini an mga Eskimo sa Alaska. Siring man duman sa mga nag iistar sa lugar kan Siberia sa Russia.

Pero man iba-iba an tawo. Igwang riliputon, igwa man na pirming naiinitan. Hinapot ko si agom ko kaidto kun anong gusto niya – malipot na panahon o mainit na panahon?

“Malipot. Mareresolberan mo tulos an lipot kun dagdagan mo lang an sulot mong bado.” An simbag niya.

Kaidto, nagrereklamo ako pirmi kun grabe an init kan panahon. Siring man an reklamo ko kun grabe an lipot. Pero ngunian dae na ako nagrereklamo kun mainit o malipot. Kaipuhan mag ingat na lang pirmi pag abot kan tag-lipot ta dakul sinisipon sa panahon na ini kan flu. An saro pa na dapat ingatan iyo an pag lakaw asin pag maneho sa mga tinampo kun na uran pa lang nin yelo (snow). Mahalnas kaya an mga dalan.

Kan naka aging Septyembre saka Oktubre nag bakasyon si saro kong tugang asin agom niya digdi sa New York. Kan enot na mga aldaw pirmi kami nagluluwas. Sige an pasyar mi sa mga man laen-laen na parkeo asin magagayon na destino kan mga turista. Sinda mismo an nag aagda samuya oroaldaw na mag luwas.

Pero kan medyo patapos na si bulan nin Octubre ako na si nag aagda sainda mag luwas. Habo na daa ninda mag paraluwas ta maliputon na an panahon.

Nag puli sinda kan Oktubre pero pag abot ninda sa Bicol, mayo nganing snow o lipot pero sinabat man sinda kan uran asin baha.

Mayo pa na makinang na imbento na makaka kontrol kan temperatura sa kinaban. Padagos man an mga bagyo, pag tama kan mga linog, pag toga kan mga bulkan, mga pag baha, asin iba pa.

Parte ini kan kalikasan (nature) na ginibo kan satuyang Kagurangnan.

Minsan nag ngangalas ako kun pano nabubuhay an mga Eskimo sa Alaska. Naiisip ko man itong mga tawong mayong mga aircon kung grabe an init o si mga mayong pigaapod na heater kun sobra an lipot sa mga harong ninda.

Dae ako mapaturog kasubangi mientras iniisip ko ining mga bagay na ini.

Luway-luway na nag laog sa kwarto mi si ataman ming ikos na si Kitkat. Nariparo ko na dae niya kaipuhan nin jacket ta pwede an barahibo niya sa lipot saka sa init. Parte ini kan kalikasan. Padagos si Kitkat nag higda sa paborito niyang tukawan asin napaturog sa laog lang nin pirang sigundo.

“Pano ko daw manunudan an arog kaining pag turog?”

Sa gabos na mga nangyayaring ini sa kinaban mag pasalamat po kita sa Kagurangnan. Maski puro-pano, o maski sain kita naka istar, marhay an kumugtakan ta kun Siya an pirming sarigan ta sa buhay - mag lipot man o mag init.