Pangsamantagal

Saro sa mga konseptong haloy nang itinutulod sa sektor kan agrikultura ang “sustainability”, boot sabihon kaini iyo ang responsableng paggamit kan satong pagsasadiring yaman (resources) para makinabang pa ang mga masunod na henerasyon asin mantenidong marhay na kapalibutan. Sa satong lingwaherng Pilipino, nanudan ko sa mga inatendiran kong trainings asin seminars ang terminong nadangog ko, “pangsamantagal”, garo kombinasyon nin pangsamantala asin matagal, iyo man nanggad ano? Ang pagsustenir kan satong yaman, natural man o gibo kan tao, para sa mga masurunod pa sato, sa halawig na panahon sa realidad na ang gabos minaagi sana. Bako sana kita ang nag-iistar sa ibabaw kan kinaban, may mga masurunod pa, kaya dai nanggad malingaw mag-tada.

Kalinya kan obheto na maging sustenable sa gawe asin dalagan kan mga bagay iyo ang Sustainable Development Goals (SDGs) na nagpoon kan enot bilang Millenium Development Goals (MDGs) kan United Nations. Ang MDGs komponido nin 8 goals asin ang SDGs igua nin 17. Dai ta na pagsaru-saruon, ang mga development goals, ang dalagan naka-sentro asin nag-iikot sa pag-angat kan antas nin buhay kan kada indibidwal magpuon sa pagtapos sa pagtios, kawaran nin kagutoman, responsableng produksyon asin pagkonsumo asin pangangataman kan kapalibutan. An kadaklan sa mga nasabing obheto aplikable man sa sektor nin paratanom asin parasira.

Ang pagiging pangsamantagal aplikable man sa mga programa asin proyekto sa agrikultura, mga nalawig asin nahiwas ang mga nakikinabang na paraoma, parasira, siring man mga konsumidores. Sa ciudad nin Naga igua nin nagkakapira na halawig nang iniimplementar, yaon ang Sustainable Agriculture for Rural Income Growth o SARIG program na nagpoon pa kang taon 2010 asin an lokal na gobierno nin Naga sana ang igwa kan programang ini sa probinsya o sa buong Bicol. Sa SARIG nakakautang ang mga paraoma na mayo nin interest (zero interest) nin mga banhi, abono asin mga pestisidyo na kapital sa pagtanom nin paroy, mais asin gulay. Importante ang kapitalon sa pagtanom ta bako sa gabos na panahon igua sinda nin kapitalon. Medio limitado sana ang naipapautang pero nakakagian ini sa parte kan paratanom lalo na dahil mayo nin interest.

Ang saro pa sa mga namantenir na programa iyo ang kalulunsar pa sanang Kadiwa ng Pangulo (KNP) Pop-up Agri Stalls sa City Hall Grounds kan Naga. Pano man nangyari na kalulunsar pa sana pero halawig nang iniimplementar? Bago pa ang KNP, nagpoon ang proyekto bilang Pay Day Agri Fair sa tungod sana kan opisina kan City Agriculture kan taon 2013 na ang obheto direktang maibenta ang produkto kan satong mga paratanom na mas barato sa mga konsumidores kada quincena kan bulan tanganing sulbod siko ang bayad. Nasweldo pa sana man gayod, di bayad bayad tulos. Kan 2016, naging Weekly Agri Fair na ang proyekto, semanal na ang pagbenta kada Huebes asin Biernes sa mas mahiwas na lugar, City Hall Grounds na. Kan nakaaging Pebrero ngonian na taon, tinugotan kan lokal na gobierno dugangan nin sarong aldaw pa ang nasabing proyekto, Miercoles hasta Biernes na ang tirindahan. Kan nakaaging Biernes, Marso 28, nilunsar kan ciudad ang KNP, na may parehong obheto kan existidong weekly agri fair doseng taon na ang nakaagi. Katuwang sap ag-implementar kan KNP ang Deparment of Agriculture (DA), Department of Trade and Industry (DTI) asin Department of Interior and Local Government.

Minsan pagbisita ko, may nagbabakal na taga BMC, sinabihan ako na dakulang convenience ang proyekto ta dai na kaipuhan magpa-centro para magsaod asin sana dagos-dagos lang ang proyekto. Totoo na may mga produkto talagang pareho sana ang presyo sa 3rd Floor kan Naga City People’s Mall, ini si mga pang rekado arog kan sibulyas, bawang asin iba pa na dai ta napoprodusir sa lokal tang tanuman, alagad ang sadiring tanom nabebenta na mas barato nin Php 5.00 hanggang Php 15.00 kumpara sa presenteng presyo sa merkado. Ang mga programa asin mga proyektong pangsamantagal, nagpupuon sa sadit na solusyon na may dakulang epekto, kasimbagan sa mga isyu asin angat na inaatubang kan sektor.

Anunsyo. Saro sa mga simple asin sadit na solusyon na iniimplementar na poon pa kan Pebrero iyo ang ecobag o basket discount promo sa Kadiwa, pag nagsaod asjn nagdara kamo nin sadiring laganan na ecobag o basket, may diskwentong Php 5.00 hanggang Php 10.00 na itatao sa kada pagbisita.